Zona hastalığı; ağrılı döküntülere neden olan, suçiçeği hastalığına da neden olan varisella zoster isimli virüsün tekrar aktif olması ile ortaya çıkan viral enfeksiyon kaynaklı bir sağlık sorunudur. Varisella zoster virüsü, suçiçeği sonrasında kişide dorsal kök ganglionları olarak bilinen, omurilikte ağrı sinyallerinin iletilmesinden sorumlu bir duyusal sinir hücreleri kümesi olan yerde gizlenir. Uykuda olan bu virüs, tekrar aktif olduğunda zona hastalığı ortaya çıkar.
Zona hastalığı hem deriyi hem de sinirleri zorlayan bir sağlık sorunudur. Kişilerin ağrı yaşamasına neden olan deri döküntüleri ile kendini gösteren zona, farklı tetikleyicilerin varisella zoster virüsünü aktif etmesi ile meydana gelir.
ZONA NEDEN OLUR?Daha önce de belirtiğimiz gibi suçiçeği geçiren hastaların vücutlarında bulunan varisella zoster virüsü, farklı nedenlerden dolayı aktif hale geldiğinde zonaya neden oluyor. Suçiçeği geçirilmesinin üzerinden yıllar geçtikten sonra kişinin ağır bir gribe yakalanması, idrar yolu enfeksiyonu geçirmesi, yaşının ilerlemesi, HIV, AIDS ya da kanser tedavisi ile bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olan hastalıklar, bu virüsün yeniden aktif olmasına neden olur.
Bunların yanı sıra organ naklinde vücudun organ naklini kabul etmesini sağlamak için verilen ilaç ve steroidlerde zona hastalığına neden olan risk faktörleri arasında yer alır. Zona hastalığının en önemli faktörü ise yaşlanmadır. Elli yaşın üzerindeki kişilerde bu virüs yeniden aktif hale gelmektedir. Vakaların yüzde yetmişini, elli yaşından büyük bireyler oluşturur. Seksen yaşına gelen bir kişinin ise zona olma ihtimali yüzde ellidir.
ZONA BELİRTİLERİ NELERDİR?Zona hastalığının neden olduğu semptomlar şu şekilde sıralanmaktadır;
Bu hastalığın en erken belirtisi ağrıdırKarıncalanma ya da yanma hissiKaşıntılı kızarıklıklar ve kabarcık oluşumlarının meydana gelmesiVücudun tek tarafında şerit halinde döküntülerin olmasıYüksek ateşBaş ağrısıTitremeMide sorunlarının meydana gelmesiIşığa karşı duyarlılığın artmasıYorgun ve tükenmişlik hissiZONA ÖNLENEBİLİR Mİ?Suçiçeği geçirmiş olan kişilerin en çok merak ettiği sorulardan biri, zonanın önlenip önlenemeyeceğidir. Zonadan korunmak mümkündür. 2006 yılında lisans alan ve kişileri zondan koruyan bir aşı bulunmaktadır. Bu aşı ülkemizde de 2015 yılında bakanlık onayı almış ve kullanılmaya başlanmıştır. Tek doz olacak şekilde uygulanan bu aşı, zona hastalığının meydana gelmesini büyük oranda engellemektedir. Aşıdan sonra kişilerin zonaya yakalanması oldukça nadirdir. Ancak bu durumlarda da zonanın şiddetinin oldukça düşük seviyelerde olduğu bilinmektedir.
ZONA NASIL TEŞHİS EDİLİR?Zona hastalığının teşhis edilmesi için kişilerin uzman hekimler tarafından muayene edilmesi gerekir. Çoğu zaman hekimler, fiziki muayene ile zona teşhisini koyabilmektedir. Ancak bazı durumlarda tanının konulması zorlaşabilir. Bu bireylerden tznak testi talep edilir. Bu yöntemde lezyondan bir kazıntı örneği alınır ve özel boyama yöntemlerinden sonra mikroskop altında incelenir. Döküntü olmadan sadece ağrı, zona hastalığının tanısı için yeterli değildir. Tanı konulması için mutlaka deri döküntülerinin başlaması beklenir.
ZONA İÇİN HANGİ BÖLÜMDEN RANDEVU ALINIR?Zona hastalığı, cilt ve sinirler üzerinde etkilidir. Bu nedenle cilt üzerindeki döküntüler aynı zamanda kişilerin ağrı yaşamasına neden olur. Zonanın teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi için kişilerin, sağlık kuruluşlarının dermatoloji bölümlerinden randevu alması gerekir.
Zona nedeni ile kişilerin ateşinin yükselmesi, titremelerin meydana gelmesi ya da ağrıların şiddetinin artması halinde en yakın sağlık kuruluşunun acil servisine başvurulması gerekir.
