Kolesterolün önemli bir sağlık sorunu olduğunu bilmek, sağlıklı yaşam için önemli bir adımdır. Kolesterol, vücudunuzdaki hayati işlevler için gerekli olan bir yağ türüdür. Endokrin sistem ve sindirim sistemini etkileyen kolesterol, hayvan hücrelerinin zarlarında bulunur ve kan plazmasında taşınır. Ancak; kolesterol seviyeleri yükseldiğinde ya da düştüğünde, kalp hastalığı riski artabilir. Peki, kolesterol nedir? Kolesterol değerleri kaç olmalıdır? Kolesterol için hangi bölüme gidilmelidir? Bu soruların yanıtları, yazımızda!
Kolesterol Nedir?Kolesterol, insan vücudunda bulunan ve karaciğerde sentezlenen bir lipid ya da yağ türüdür. Bu mumsu yapıdaki madde, hücre zarları ile bazı hormonların ve D vitamininin üretilmesinde önemli bir rol oynar.
Vücutta kolesterol, kan dolaşımında taşınmak üzere lipoproteinler adı verilen protein-hücre yağ kompleksleri ile bir arada bulunur. İki çeşit kolesterol vardır: LDL denilen düşük yoğunluklu lipoprotein ve HDL denilen yüksek yoğunluklu lipoprotein. LDL, kolesterolün dolaşımını gerçekleştirirken, HDL kolesterolün dokulara ve karaciğere taşınmasına yardımcı olur.
Kolesterol seviyelerinin yüksek olması, damar sertliği ve plak oluşumu gibi olumsuz etkilere yol açabilir. Bu plaklar, zamanla damarları daraltabilir ve kan akışını engelleyebilir, bu da çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.
Kolesterolün Görevleri Nelerdir?Sinir dokularını ve alyuvarları güçlendirmek.Kortizol ve üreme hormonlarının sentezine katkıda bulunmak.D vitamini sentezine yardımcı olmak.Bağırsakta sindirim için safra asitleri üretmek.Cilt altındaki mikroplara karşı koruma sağlamak.Hücre duvarlarının yapısal bileşenlerine katkı sağlamak.Vücuttaki su dengesini düzenlemek.Kolesterol Değerleri Nasıl Olmalı?Kolesterol değerleri, sağlık açısından önemli bir gösterge olup, kalp hastalığı riskini belirlemede yardımcı olur. Günümüzde, kolesterol seviyelerinin belirlenmesinde diğer risk faktörleri de dikkate alınır. Kılavuzlara göre, genel olarak kabul edilen kolesterol değerleri şu şekildedir: Açlık sonrası lipid testi ile belirlenen toplam kolesterol düzeyi, 200 mg/dL altında ise ideal kabul edilirken, 200-239 mg/dL arası sınırda, 240 mg/dL üzeri yüksek olarak değerlendirilir.
LDL kolesterol düzeyi ise 130 mg/dL altında olduğunda ideal kabul edilirken, 130-159 mg/dL arası sınırda, 160 mg/dL üzeri yüksek olarak nitelendirilir. HDL kolesterol düzeyi ise 40 mg/dL altında görüldüğünde risk oluşturabilir. Sağlıklı HDL kolesterol düzeyi, kadınlarda 40 mg/dL’nin üzerinde, erkeklerde ise 50 mg/dL’nin üzerindedir.
Bazı nadir durumlarda, yüksek kolesterol seviyeleri kalıtsal faktörlere bağlı olabilir. Hiperkolesterolemi adı verilen bu durum, karaciğerin LDL’yi temizlemesini engeller. Bu genetik bozukluktan etkilenen yetişkinlerde genellikle toplam kolesterol seviyeleri 300 mg/dL üzerinde ve LDL seviyeleri 200 mg/dL üzerindedir.
Kolesterol İçin Hangi Birime Başvurulması Gerekir?Kolesterol için, İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümüne başvurulur. Dahiliye doktorları, kolesterol seviyelerini ölçmek ve değerlendirmek için kan testleri yaparlar. Bu testler, toplam kolesterol, LDL (kötü) kolesterol, HDL (iyi) kolesterol ve trigliserit seviyelerini belirlemeye yardımcı olur. Test sonuçlarına göre, doktor yaşam tarzı değişiklikleri ya da ilaç tedavisi gibi tedaviler önerir.
Bazı durumlarda, Dahiliye doktorları, hastaları diğer birimlere yönlendirebilir. Örneğin, kalp ve damar sağlığı sorunları ile ilgili ise Kardiyoloji bölümüne sevk edilebilirler. Kolesterol seviyelerinin tiroid hastalığı ya da diyabet gibi hormonal sorunlar ile ilişkili olup olmadığını belirlemek için ise Endokrinoloji bölümüne sevk edebilirler.
Kolesterol seviyelerini kontrol altında tutmak için beslenme alışkanlıklarınıza dikkat etmek de önemlidir. Bu konuda adım atmak için Beslenme ve Diyetetik bölümüne gitmek gerekir.
